DAPHNE BOUMAN

De stad heeft meer ruimte nodig voor innovatie klimaatprobleemoplossende werkplaatsen. In de podcast De Rudi en Freddie Show (1 april 2022, ‘Nee, klimaatverandering betekent niet het einde van de wereld. Met Jelmer Mommers) werd gesteld dat een deel van de stagnatie van de klimaatoplossingen wordt veroorzaakt door een tekort aan vrouw/manskracht voor het opwaarderen van stroomnetwerken en in de installatiebranche. Het technisch potentieel is vaak al erg groot, alleen het praktische potentieel is kleiner door dit soort obstakels. Hoe kan de ruimtelijke ordening bijdragen om deze ontwikkeling om te keren?

Het antwoord zit wellicht in het straatbeeld en de functiescheidingen in de stad. Het gebeurt al jaren; de kleine makers verdwijnen uit het straatbeeld. Steeds vaker worden garages, werkplekken en winkels op de hoek herbenoemd tot woningen of grote ketens. De maakbedrijven verdwijnen uit de stad en belanden op bedrijventerreinen buiten de stad. Dit maakt ook dat opstartende innovatieve bedrijfjes lastig praktijk ruimtes kunnen vinden in de stad. 

Zien doet geloven

‘Zien doet geloven’; theorieën uit nudging en reclamemarketing weten er alles van. Wat je ziet, dat onthoud je en daardoor is de kans dat je het wilt groter. Hetzelfde geldt waarschijnlijk met werk. Wanneer maakbedrijven in klimaatprobleemoplossende sectoren zichtbaarder zijn in de stad, zullen mensen het beroep vaker kiezen, volgens deze theorieën. 

Meer innovatieve bedrijvigheid in de wijk draagt bovendien bij aan het concept van de 15-minuten stad waarin dagelijkse voorzieningen binnen 15 minuten per actief vervoersmiddel te bereiken zijn. Mensen kunnen zo dichtbij huis een baan vinden, dit vermindert het autoverkeer in de stad. Wel moet er nagedacht worden over duurzame manieren van bevoorraden van de werkruimtes.

In de planning van de stad zouden we dus meer rekening moeten houden met ruimte voor innovatieve klimaatbedrijven in de plint. Willen we meer aandacht voor dit type werk, dan moeten we daar in de stad ook meer ruimte voor vrijmaken. Tegenwoordig zijn de meeste bedrijfsruimten in de straat echter voornamelijk toegewezen aan creatieve beroepen of kantoren.

Tegelijkertijd is het een paradox; vaak is de maakindustrie de basis van de gentrification van een wijk. Kunstenaars werden aangetrokken door de grote lichte ruimten van de industrie. Nadat de kunstenaars de wijk beleefbaarder maakten, ontstond interesse voor de wijk bij de hogeropgeleide creative class (zoals gedefinieerd door Richard Florida). Hierdoor werd de wijk uiteindelijk meer een woonwijk dan een wijk waar praktisch gewerkt werd. Het proces van gentrification heeft vermoedelijk bijgedragen aan de afnemende populariteit van de beroepen in de praktische maakindustrie.

Het is nu tijd om de cirkel rond te maken en het tij te keren. De praktische werkgelegenheid terug in de wijk krijgen zal ten goede komen van de populariteit om te werken aan innovaties die ons gaan helpen in de strijd tegen klimaatverandering. Als we de strijd tegen de klimaatverandering echt belangrijk vinden, maken we vanuit de ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling letterlijk ruimte voor deze onmisbare pioniers in de stad.